Een requiem is een mis die in de katholieke eredienst wordt opgedragen voor de doden. Het is de mis die wordt opgedragen tijdens uitvaartdiensten, op het feest van Allerzielen (2 november), en als votiefmis voor de doden.
( bron )
Ik heb de ogen van mijn moeder, en niet alleen in de letterlijke betekenis. Mijn moeder heeft mij niet alleen het leven geschonken nu al weer 41 zomers geleden (het gerucht gaat dat ene <insert naam vader> daar ook iets mee te maken heeft gehad) , zij was het ook die vorm heeft weten te geven aan de manier waarop ik tot op de dag van vandaag naar de wereld kijk – met compassie en mededogen. Ik kijk dus zowel in letterlijke als overdrachtelijke zin door haar ogen naar de wereld om mij heen.
In de afgelopen dagen heb ik uit verschillende hoeken te horen gekregen hoe veel ik op mijn moeder lijk, iets dat ik mij om eerlijk te zijn nooit eerder gerealiseerd heb – behalve dan mijn ogen. Maar toen ik eenmaal begon met het doorbladeren van oude foto’s zag ik het zelf ook opeens..
Ik heb niet alleen haar ogen, maar ook haar mond, haar glimlach en – tot voor kort toen de zwaartekracht en ongezonde lunches hun tol nog niet opgeeist hadden- haar gezicht.
Daarmee wil ik mijn vader overigens niets tekort doen, ook hij heeft een prominent zichtbare bijdrage aan mijn uiterlijke kenmerken weten te leveren : de wereldberoemde <insert achternaam> neus. Nog bedankt daarvoor Pa!
Ik sta hier vandaag niet voor jullie om te rouwen om mijn moeders dood, ik sta hier om haar leven te vieren. Aan mij nu de gevoelsmatig onmogelijke opgave om het leven van mijn moeder de laatste eer te bewijzen op een manier die recht doet aan de vrouw die zij was.
Mijn moeder was een veelzijdige vrouw. Creatief, warm, hartelijk en vol compassie en begrip. Voor de mensen die mij al wat langer kennen zal het niet echt een verrassing zijn dat ik vooral in mijn tienerjaren heel wat beslissingen genomen heb die voor mijn ouders veel zorgen en verdriet met zich meebrachten. Als ik dan weer eens vol schaamte en verdriet bij mijn ouders aanklopte was het altijd mijn moeder die zonder iets te zeggen een troostende arm om mij heen sloeg. Geen verwijten, geen ‘zie je wel’ ..gewoon een eenvoudige troostende arm.
Die verwijten volgden overigens vaak een dag later alsnog wel, als mijn moeder écht iets op haar lever had dan kreeg je dat uiteindelijk absoluut te horen in een niet mis te verstane preek. Haar woorden konden op die momenten meer pijn doen dan de tik die ik eigenlijk zwaar verdiend had. Een eigenschap die ik – zo heb ik mij laten vertellen – zelf ook heb.
Het leven van mijn moeder werd gekenmerkt door ups en downs, zoals ieder mensenleven die kent. Die downs waren vaak van fysieke aard, maar klagen deed mijn moeder daarover nooit. Nog sterker, zelfs vanuit haar ziektebed in het Laurentius ziekenhuis was haar invloed op het huishouden van de familie <insert achternaam> – toen nog op de Pannenstaartweg in Maasbracht – altijd duidelijk voelbaar. Mijn moeder was ten alle tijde de drijvende kracht achter ons gezin en regeerde haar domein met liefdevolle maar ferme hand.
De ups lopen als een rode draad door mijn herinneringen heen, iets waar ik alleen maar dankbaarheid voor kan voelen. Mijn zus refereerde al eerder aan onze jaarlijkse zomervakanties op Mallorca, een plek waar ook voor mij talloze waardevolle herinneringen liggen. Onze wandelingen over de boulevard, de etentjes bij bar Lago en de uitstapjes naar bijvoorbeeld Porto Christo en Manacor staan voor eeuwig in mijn geheugen gegrift. De autoritjes waarin mijn moeder de eeuwige bemiddelaar speelde tussen de achterbank (mijn zus en ik) en mijn vader zal ik ook nooit vergeten, het zal bij lange na niet gemakkelijk zijn geweest om alle leden van de familie <insert achternaam> met de neus (daar issie weer!) dezelfde kant op te laten kijken. Mijn moeder kreeg dat probleemloos voor elkaar, keer op keer.
Toen ik aan het nadenken was over deze voordracht kwam er als vanzelf een moment van enige maanden geleden naar boven drijven, het was één of twee dagen na het bekend worden van die verschrikkelijke diagnose die als een sloopkogel door ons gezin heen ging. Ik kwam binnen in de woonkamer en gaf mijn moeder zoals een gewoonlijk een kus en een knuffel, waarbij ik haar net iets langer en steviger tegen mij aantrok dan gebruikelijk.
“Ach Maurice, dit is niet het einde van de wereld” fluisterde zij toen in mijn oor. Zelfs op dát moment was mijn moeder meer begaan met mijn verdriet dan met haar eigen verschrikkelijke lot. Een sprekender voorbeeld van de vrouw die zij tot aan het bittere einde is gebleven kan ik niet geven; Zichzelf wegcijferend om bij andere mensen het leed te kunnen verzachten , zo was mijn moeder op en top.
Als we vroeger in gelukkiger tijden kwamen te spreken over de dood was mijn moeder altijd heel stellig in haar uitspraken :
“Sjtaek mich mer in de hoaf” ( NL vertaling : gooi mij maar in een gat in de achtertuin)
Zei ze dan.
Mama, het spijt mij dat we dat niet voor je hebben kunnen doen. Ik denk dat deze plek in de vrije natuur en dichtbij één van je hartsvriendinnen waar je in het verleden al afscheid van hebt moeten nemen het dichtsbij komt van alle mogelijkheden die er waren.
Je laat ons in verslagenheid maar ook in dankbaarheid voor de tijd die we samen hebben mogen doorbrengen. Als ik aan je denk is dat met een traan én een glimlach, en ik zal de jaren die wij samen hebben gedeeld voor altijd blijven koesteren.
Dag lieve mama, ik mis je.
